Cuốn sách "Bàn về Quốc hội – những thách thức của những khái niệm" là kết quả của cả một quá trình tích lũy và suy ngẫm của TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội. Với vốn tiếng Anh được đào tạo bài bản của thời kỳ xã hội chủ nghĩa và nhờ những chuyến học hỏi kinh nghiệm tới trên 60 quốc gia dưới rất nhiều hình thức khác nhau, từ tham quan đến phục vụ công tác lẫn tu nghiệp với đầy đủ các loại hình chế độ chính trị từ hiện đại nhất cho đến các quốc gia đang trên đà phát triển, những điều đó đã giúp tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng hình thành được tư duy và kiến thức cho cuốn sách này. Như cuốn sách đề cập, vấn đề của khái niệm là rất cơ bản, nếu không hiểu được đúng bản chất của những khái niệm, sẽ không có một cách nào làm đúng. “Một trong những lý do quan trọng giải thích tại sao ngày nay tình trạng tham nhũng trong các chính phủ lại lan tràn ở Châu Phi là, người ta đã dành quá nhiều nỗ lực để tìm các cứu chữa vấn đề hơn là để hiểu chúng.” Nhiều khái niệm về Quốc hội của chúng ta hiện nay mới chỉ phản ánh nội dung nội hàm nhận thức trong nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp, nhưng khi chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì không còn như vậy. Tác giả có những quan điểm, giải thích hết sức độc đáo, sáng tạo đối với những khái niệm mà chúng ta tưởng như lâu nay vốn đã quá hiểu rõ; nhưng rồi khi đọc xong, khi chiêm nghiệm ra, chúng ta mới thấy mình còn hiểu sơ sài, đôi khi còn nhầm lẫn thế nào. Tròn 30 năm đổi mới kinh tế, chúng ta đã giành được nhiều thắng lợi, nhưng trong lĩnh vực chính trị hầu như vẫn không có nhiều thay đổi, hay nói một cách chính xác hơn là thay đổi rất chậm chạp. Chúng ta vẫn cứ lấy Quốc hội với cách thức tổ chức và hoạt động trong nền kinh tế tập trung quan liêu sang nền kinh tế thị trường. Quốc hội cho đến hiện nay vẫn là một thể chế được thành lập ra từ một thể chế tập trung quan liêu bao gồm cơ cấu đại diện cho mọi tầng lớp và các địa phương. Tác giả đã đưa ra sáng kiến khắc phục bằng cách đưa ra cách thành lập đơn vị bầu cử thoát ly khỏi đơn vị hành chính địa phương. Với những nội dung đó, cuốn sách sẽ có những đóng góp rất tốt đối với sự phát triển của quốc gia chúng ta hiện nay, nhất là đối với các đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân được bầu ở khóa 2016-2021. Trong lời đầu sách, tác giả chia sẻ: “Điều thôi thúc tôi viết quyển sách này còn là nhận thức sâu sắc rằng để có thể kiến tạo được một nền quản trị quốc gia hiện đại, chúng ta cần kiến thức, cần sự hiểu biết sâu rộng về việc thiết kế và vận hành quyền lực nhà nước. Nhìn chung, tôi không có ham muốn trình bày các vấn đề từ góc nhìn của một nhà dân chủ, mà chỉ đơn thuần từ góc nhìn của một nhà kỹ trị. Trong quá trình làm việc ở Quốc hội, tôi nhận thức ngày càng sâu sắc rằng nhiệm vụ cải cách hàng đầu của đất nước ta chính là xây dựng một nền quản trị quốc gia hiệu quả và hiện đại. Đây cũng chính là điều kiện tiên quyết để chúng ta có thể vượt qua thách thức của bẫy thu nhập trung bình.”

Như chúng ta đã biết, con người ngày càng văn minh, càng sử dụng tới những thứ không còn cần đến nhiều lao động. Có nhiều công trình khoa học tưởng chừng như không thể đã ra đời. Không thể phủ định những lợi ích của những ý tưởng , công trình lớn lao ấy, nhưng không thể không nói đến những hậu quả mà thế hệ tương lai phải gánh hậu quả. Tương lại hậu nhân loại là một cuốn sách viết về các vấn đề về chính trị, văn hóa, đạo đức lớn nhất mà con người phải đối mặt . Những tiến bộ khoa học nhất sẽ vẫn tiếp tục được sinh ra, tác giả đặt câu hỏi phải đặt ra thế nào để việc thay đổi hành vi con người không làm thay đổi nền dân chủ thế giới. Những việc làm của các nhà khoa học như can thiệp vào thay đổi tế bào, thay đổi gen, biến đổi ghép AND - tất cả những việc làm đều có một mong muốn là giúp cho con cháu của họ. Những hành động làm thay đổi con của họ như thay đổi chiều cao , màu mắt, cân nặng…với mục đích làm tăng tuổi thọ hay sức mạnh nhưng điều này có đáng khao khát không ? Sẽ là những hậu quả gì về con người sau nhứng ý tưởng đó được hình thành, sẽ có những vấn đề gì về đạo đức, phẩm chất nhân cách con người… Lập luận rằng những tiến bộ vĩ đại nhất sẽ tiếp tục xuất hiện trong khoa học về sự sống, Francis Fukuyama đặt câu hỏi về việc khả năng chỉnh sửa hành vi con người sẽ ảnh hưởng thế nào đến nền dân chủ tự do. Thành công tột đỉnh của cách mạng công nghệ sinh học - sự can thiệp vào dòng mầm, khả năng thao túng ADN của tất cả thế hệ hậu duệ của con người - sẽ có những hậu quả sâu sắc, tiềm ẩn tồi tệ, cho trật tự chính trị của chúng ta, dù được tiến hành bởi những bậc cha mẹ bình thường mong muốn tìm cách cải thiện cho con cái của họ. Những tiến bộ thần kỳ trong công nghệ ADN những năm vừa qua không còn là chuyện khoa học giả tưởng. Giờ đây không chỉ nhân bản vô tính con người có thể xảy ra. Lần đầu tiên kể từ khi trái đất hình thành cách đây bốn tỉ năm, hay sự xuất hiện của con người cách đây 10 triệu năm, người ta sẽ có thể chọn lựa giới tính, chiều cao, màu mắt, tính cách và trí thông minh cho con cái. Thậm chí còn có thể tạo ra 'siêu con người' bằng cách kết hợp gene người với gene của những động vật khác để tăng cường sức mạnh hay tuổi thọ. Nhưng điều này có đáng khao khát không? Sẽ có những hậu quả chính trị và đạo đức gì? Có phải sẽ chẳng còn gì để nói nữa về 'bản chất con người'? Đây có phải là sự kết thúc của nhân loại? Tương lai hậu nhân loại với những từ ngữ chuyên sâu, uyên thâm; là những suy nghĩ, dự đoán không xa về tương lai nếu con người còn những hành động không suy nghĩ, sẽ không phải là sự tiến tới tương lai mà là sự diệt vong của trái đất Một số nhân xét về cuốn sách: “Tương Lai Hậu Nhân Loại là một tác phẩm quan trọng và uyên thâm, cảnh báo rằng thuốc Ritalin dành cho các cậu trai hung hăng của hôm nay có thể trở thành 'sự hủy diệt' bản tính con người ở ngày mai. Chắp nối hiểm họa sinh học với việc hạ thấp nhân phẩm, lời giải đáp của Fukuyama đối với tình thế lưỡng nan về đạo đức trong kỷ nguyên công nghệ sinh học của chúng ta là một đạo lý ăn sâu cắm rễ trong nhu cầu và tiềm năng của giống loài chúng ta." FRANS de WAAL, tác giả cuốn The Ape and the Sushi Master "Một trong những cách để chúng ta hiểu được sự thay đổi xã hội sâu sắc... đó là Francis Fukuyama có mặt để chỉ cho chúng ta thấy thay đổi đang xảy ra... Ông đặt ra những câu hỏi rộng; ông phát triển những câu trả lời mạch lạc; và ông làm thay đổi chương trình nghị sự của cuộc tranh luận công khai." ALAN EHRENHALT, The Wall Street Journal "Francis Fukuyama là một nhà phân tích, mà nói về mặt trí tuệ thì, chỉ giật thột lên trước một khả năng lớn lao bao trùm nào đó của lịch sử có thể xảy ra." ANTHONY GOTTLIEB, The New York Times Book Review "Fukuyama là một trong số ít trí thức Hoa Kỳ... có năng lực truyền dạy kiến thức vể lịch sử thế giới và sự thấu hiểu về học thuyết xã hội trên những đề tài có tầm quan trọng đương thời không thể phủ nhận." MICHAEL KAZIN, The Washington Post Book World

Trung tâm điểm của Bàn về Tự do là mối quan hệ của cá nhân đối với xã hội. Luận điểm xuất phát: tự do chính trị lẫn xã hội của cá nhân đang bị đe doạ vì ngày càng bị xã hội giới hạn. Theo Mill, sở dĩ tự do này cần phải được bảo vệ trước sự can thiệp của xã hội vì nó là điều kiện cơ bản cho sự tiến bộ xã hội và, do đó, cho hạnh phúc của cộng đồng chứ không vì một mục đích nào khác. Vì thế, Mill đề ra một nguyên tắc – tạm gọi là “nguyên tắc tự do” – để xác định ranh giới của quyền lực hợp pháp và hợp lý của xã hội, theo đó, tự do cá nhân chỉ được phép bị giới hạn với điều kiện giúp cho xã hội tự bảo vệ và bảo vệ những người khác. Bùi Văn Nam Sơn Mọi người đều biết người chiến sĩ vĩ đại nhất cho các quyền tự do dân sự và tự do trí tuệ, người đã phát biểu những nguyên lý rõ ràng nhất và bằng cách đó, lập ra nền tảng của chủ nghĩa tự do hiện đại là John Stuart Mill, tác giả Tiểu luận Bàn về Tự do (On Liberty). Cuốn sách này – tác phẩm ngắn vĩ đại này – như Sir Richard Livingstone đã gọi một cách chính xác – được xuất bản cách đây 133 năm. Isaiah Berlin Thậm chí đến ngày nay, tác phẩm Bàn về Tự do vẫn giữ nguyên giá trị như là biểu hiện tốt nhất và hoàn chỉnh nhất về niềm tin vào sự tiến bộ của nhân loại bằng sự tự do tư tưởng. Trong mọi nước và mọi thời, chưa có quyển sách nào trình bày rõ ràng và bảo vệ kiên quyết cho học thuyết về tự do cá nhân đến như thế. J. S. Shapiro

Vài Suy Nghĩ về Giáo Dục là tác phẩm duy nhất John Locke viết về giáo dục, nhưng từ khi ra đời, tác phẩm này đã được sự đón nhận nồng nhiệt không những tại Anh quốc mà còn được dịch ra hầu hết các thứ tiếng khác trên lục địa Âu châu trong suốt thế kỷ 18. Trong tác phẩm này, Locke bàn đến các nguyên tắc chính yếu trong sự giáo dục trẻ em khởi đầu bằng việc rèn luyện kỷ luật tự giác cho trẻ em; đối thoại với trẻ em khi chúng bắt đầu biết nhận thức, và nhất là rèn luyện và trau dồi đức dục. Những nguyên tắc mà Locke đề ra trong tiểu luận này, đối với chúng ta ngày nay, vẫn còn đầy đủ giá trị về giáo dục. Tác phẩm đã có một ảnh hưởng lớn đến các nhà tư tưởng giáo dục sau này.

Tác phẩm nổi tiếng viết về các khái niệm mà từ đó định hình các quốc gia và chính phủ. Mặc dù, Aristotle cổ vũ mạnh mẽ cho chế độ nô lệ lạc hậu, quan điểm của ông về Hiến pháp và cách điều hành chính phủ lại rất kinh điển. Dù chỉ thảo luận về nhà nước và các định chế thời Hy Lạp cổ nhưng tác phẩm này của ông đã đặt nền tảng cho khoa học chính trị hiện đại Tác phẩm này được xem là căn bản cho Chính trị học Tây phương. Chính trị luận nghiên cứu các vấn đề cơ bản về nhà nước, chính quyền, chính trị, tự do, công bằng, tài sản, quyền, luật và việc thực thi luật pháp của các cơ quan thẩm quyền. Aristotle là biểu tượng của trí tuệ tư duy triết học. Mặc dù nội dung rất sâu sắc nhưng cách trình bày của ông lại rất dễ hiểu. Ông viết những suy nghĩ của mình một cách rõ ràng với độ chính xác siêu phàm. Học thuyết của ông có ảnh hưởng lớn đến những lĩnh vực hiện đại như : khoa học, chủ nghĩa duy thực và logic học Theo Aristotle, là một người tốt không thôi chưa đủ. Nếu người dân tốt mà không tích cực tham gia vào đời sống chính trị của chế độ thì chế độ đó có cơ nguy trở thành thoái hóa và trở thành một chế độ xấu. – Dịch giả Nông Duy Trường

Thomas Paine vốn là một người gốc Anh, ông sang Mỹ định cư và sau đó tích cực ủng hộ cho phong trào giải phóng các Thuộc địa Mỹ. Sau khi cách mạng Mỹ thành công, ông tiếp tục sang nước Pháp để ủng hộ cho cuộc cách mạng Pháp. Tuy hết mình ủng hộ cách mạng Pháp nhưng ông không bị rơi vào phe cực đoan và thậm chí còn phê phán phe này. Trong Lẽ thường, Thomas Paine phân tích thực trạng, hoàn cảnh và quan hệ của các Thuộc địa đối với nước Anh. Với lý luận chặt chẽ và văn chương nghị luận sắc bén, ông đã giúp cho người dân Mỹ ở thuộc địa nhìn rõ vấn đề và chọn cho mình hướng đi đúng đắn. Tác giả dùng văn phong và từ ngữ giản dị để trình bày những vấn đề phức tạp thuộc về triết học, tôn giáo và chính trị nhằm vào đối tượng chính là đại chúng. Lẽ thường còn ảnh hưởng đến việc soạn thảo Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ vào tháng Bảy năm 1776. Vương miệng đại diện cho chế độ quân chủ Anh, cây bút và lưỡi kiếm đại diện cho việc các nhà lập quốc Mỹ đã chống lại nước Anh quân chủ bằng cả lý luận và vũ lực. Khi xuất bản lần đầu tiên, 120 ngàn bản đã được bán hết chỉ trong ba tháng và trong năm đầu tiên con số này là 500 ngàn. Dân số thời đó ở Mỹ là 2,5 triệu người.

Trong suốt năm thế kỷ qua kể từ ấn bản đầu tiên, Utopia vẫn được cả thế giới tìm đọc - bất kỳ lúc nào và ở đâu, nó cũng làm cho người đọc phải giật mình, xúc động, và bâng khuâng suy ngẫm về nhân tình thế thái. Nó nhắc nhở, bàn tán, phân tích, giải thích, gợi ý...về tất cả những vấn đề mới mà bạn và tôi quan tâm hàng ngày, từ truyện trộm cắp, nghiện ngập, đĩ điếm nghèo khổ tham nhũng cho đến chuyện trách nhiệm của người tri thức, chuyện trọng dụng nhân tài, và tư chất của người cầm cân nảy mực trong xã hội. Nó bàn thế nào là khoái lạc, là hạnh phúc, cái gì là đáng quý, cái gì không. Nó lột trần những giả ngụy của luật pháp hiện hành, những cáo thậm vô lý của thói thường. Giải pháp tín ngưỡng của nó thật đáng kinh ngạc và rất đáng được cổ vũ trong thế giới khủng bố hiện nay. Nó thiết kế một chế độ chính trị vã xã hội mà nó tin rằng sẽ giúp cho con người được no ấm và hạnh phúc. Và nó khẳng định rằng con người là rào cản của chính mình, bắt nguồn từ lòng ngạo mạn, ý thích được hơn người, được coi là quan trọng vốn bắt rễ rất sâu trong mỗi cá nhân. (Trịnh Lữ)

Hồi còn thời bao cấp, tôi thường hình dung cái vội của dân mình như người có cái xe đạp đã tàng đã cũ, cứ phải rướn cổ cò mà đạp trên con đường quê gồ ghề. Còn ngày nay thường đến với tôi là hình ảnh những người đi xe máy rồ ga còi bóp inh ỏi, đưa xe lên cả vỉa hè, nhưng chẳng để làm gì ngoài việc lăn từ đám tắc đường này sang đám tắc đường khác. Mà cả thành phố thì trì trệ ì ạch, dấu hiệu còn lại của thời buổi kinh tế thị trường chỉ là một sự nhốn nháo." Nhà phê bình Vương Trí Nhàn đi nhiều, đọc nhiều và chưa bao giờ thôi quan sát những chuyển động không ngừng trong cuộc sống thường nhật. Từ hành động của một nhân vật trong trang sách của Nam Cao, cho đến lời nói của một anh xích lô trên phố đều có thể trở thành chất liệu cho ông đặt ra những câu hỏi thiết thực về xã hội đương đại: Chúng ta đang sống như thế nào? Người dân mình có tiền thì làm gì? Tại sao lại có cái tình trạng nhân thế như chúng ta đang thấy? Những Chấn Thương Tâm Lý Hiện Đại đánh dấu sự trở lại đầy bất ngờ của thể loại phiếm luận, của một ngòi bút sắc sảo, và hơn hết là của một bữa tiệc văn hóa đa dạng mà khách mời không phải ai khác chính là cuộc sống.

Tiếp nối thành công của Những Chấn Thương Tâm Lý Hiện Đại, nhà phê bình Vương Trí Nhàn trở lại và tiếp tục đưa các vấn đề đời thường vào một lăng kính phân tích thấu đáo. Không mô phạm, không hằn học. Như một người kể chuyện khéo léo, ông tìm hướng tiếp cận những vấn đề vĩ mô bằng những câu hỏi tưởng chừng như đơn giản: Nên đón Tết thế nào? Làm thế nào để chọn một cành mai đẹp? Sống sao trong những ngày vui? Nhân Nào Quả Ấy là tập hợp những bài phiếm luận đáng suy nghĩ về các vấn đề văn hóa rất Việt dưới một cái nhìn thấu suốt, suy tư nhưng không kém phần hóm hỉnh của một trong những cây bút phê bình sắc sảo nhất hiện nay.

Cuốn sách là một loạt bốn cuộc đối thoại của Socrates khi ông bị Bồi thẩm đoàn của Hội đồng Thành quốc kết tội hủ hóa thanh niên và coi thường thần linh của Thành quốc. Ông đã tự biện giải cho chính mình để chống lại những kẻ âm mưu đẩy ông vào khốn cùng, đưa ra những chân lý cũng như những lời phản biện sâu sắc. Tuy bị kết án tử hình, được bạn bè và quý nhân giúp vượt ngục nhưng với tinh thần cao quý và giữ gìn danh dự trong sạch hơn người, Socrates đã từ chốt vì theo ông "Tránh cái chết không khó, tránh đê tiện khó hơn nhiều. Vì đê tiện chạy nhanh hơn cái chết." Ông chủ trương khi sống thì sống sao cho phải đạo làm người, khi chết cũng chết như thế, không có gì bận lòng, thể xác cát bụi trở về với cát bụi, linh hồn bất diệt phiêu du trong cõi bao la. – Đỗ Khánh Hoan